Op het bedrijf van Martijn en Ursula te Brake in Winterswijk-Woold vond op 14 juni de PAVEx-velddag plaats. De VKA voert samen met Agro-innovatiecentrum De Marke en Wageningen Livestock Reseach de pilot van de dit project uit in de Achterhoek. Tijdens de velddag gingen akkerbouwers en melkveehouders, wetenschappers en beleidsmedewerkers tijdens drie workshops met elkaar in gesprek over de leerdoelen en inzichten.
Bekijk hier een video van de velddag:
In het PAVEx-project wordt onderzocht hoe verdere samenwerking tussen akkerbouw en veehouderij (extra) bijdraagt aan de doelen van kringlooplandbouw en welke praktische of regeltechnische belemmeringen dit verstoren. Doelen van PAVEx zijn onder andere duurzaam bodemgebruik en een betere mineralenbenutting.
Leerdoelen en inzichten
Vragen die centraal stonden tijdens de velddag waren onder andere wat de leerdoelen zijn vanuit het beleid, vanuit de praktijk en de wetenschap, welke inzichten zijn opgedaan en of deze goed aansluiten op de behoeftes.
Het ministerie van LNV wil in het PAVEx-project verkennen op welke wijze een verbinding van akkerbouw en veehouderij op een lokale of regionale schaal kan bijdragen aan het halen van de doelen bij een overgang naar kringlooplandbouw.
Hiervoor zijn zes pilots in vijf experimenteergebieden opgezet, waarvan De Achterhoek er één is. De andere pilots zijn Drenthe, Flevoland, Ecolana, en de Peel. Agro-innovatiecentrum De Marke, vereniging Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers (VKA) en Wageningen Livestock Research zijn samen verantwoordelijk voor de pilot in de Achterhoek. Het project zit nu in het derde jaar van in totaal vier jaar.
Workshops
De eerste workshop ging over bodemverbetering met dierlijke mest, de tweede workshop ging in op lokaal (samen)werken aan doelen en de derde workshop ging in op vruchtwisseling als middel om milieudoelen te halen. Tijdens deze workshop werd een rondgang over diverse percelen gemaakt. Droogte op zandgrond, niet kunnen beregenen en de nabijheid van Natura2000 kwamen tijdens deze rondgang aan de orde.
Melkveehouder Martijn te Brake vertelde dat hij veel samenwerkt met akkerbouwer Erik Snijders om de bodem te verrijken en de weerbaarheid van de bodem en het waterbergende vermogen te verbeteren.
‘Een goede samenwerking draait op vertrouwen, je moet elkaar iets gunnen’, aldus Martijn. Volgens Erik Snijders is de samenwerking maatwerk en wordt de puzzel vaak weer anders gelegd. ‘Ik heb baat bij fris aardappelland. Pootgoedteelt op scheurgrond is bijvoorbeeld lastig. Martijn en ik stemmen dit samen af.’
Vraag-gestuurd
Volgens projectleider Martijn Buijsse van de WUR komt kringlooplandbouw lastig van de grond als het beleid zo blijft. ‘Het mestbeleid en het GLB zijn ingericht op het individuele bedrijf. Als je wilt dat akkerbouwers en melkveehouders meer samenwerken, moet daarin iets veranderen. We hebben in dit project ook geleerd dat we vraag-gestuurd moeten gaan leren. Wat heeft LNV nodig? Aanbod-gedreven experimenteren werkte niet, omdat veel niet kon en mocht.’
Conclusies
Na de drie workshops vond een terugkoppeling plaats. Conclusies zijn onder andere dat er al wordt samengewerkt. Samenwerking is niet alleen percelen of mest uitruilen, maar ook kennis uitwisselen over teelt, mest, bodem en gewasbeschermingsmiddelen. Samenwerking biedt veel kansen, het blijft een puzzel en regelgeving rondom ecosysteemdiensten en mestwetgeving is niet ingericht op samenwerking.
Gebiedsgericht en doelgericht werken is essentieel, een ‘one size fits all’ benadering past hier niet bij. Blijvend grasland op droge zandgrond is bijvoorbeeld niet altijd haalbaar. Flexibiliteit en vertrouwen is belangrijk, voor de samenwerkende partijen, maar ook tussen overheid en boeren.
Het project zit nu in het derde van in totaal vier jaar. Vanuit de deelnemers is de wens om het project langer te laten lopen, kennis opbouwen kost tijd, met name als het gaat over meerjarige vruchtwisseling en het effect op bijvoorbeeld bodemkwaliteit. Volgend jaar zal een nieuwe velddag worden georganiseerd in een ander pilotgebied: De Peel.
Meer info over het PAVEx project:
https://www.wur.nl/nl/show/kringlooplandbouw-pilots-samenwerking-akkerbouw-en-veehouderij.htm
