‘Op weg naar een klimaatbestendige melkveehouderij in de Achterhoek’ is de naam van een nieuw PPS-project waaraan de VKA als partner de komende vier jaar actief deelneemt en bijdraagt. Het project heeft als doel het ontwikkelen, delen en demonstreren van kennis en innovaties die nodig zijn voor het klimaatbestendig maken van melkveebedrijven in de Achterhoek.
Agro-innovatiecentrum De Marke en Wageningen Livestock Research zijn uitvoerende partijen. Naast de VKA zijn FrieslandCampina, Provincie Gelderland, Vitens, Waterschap Rijn en IJssel en ForFarmers als partners betrokken. Klimaatadaptatie is een belangrijke pijler van de VKA om bedrijfsresultaten én milieuprestaties te verbeteren.
Drie jaar ervaring met droogte en hitte
Volgens projectleider Marion de Vries van Wageningen Livestock Research hebben Achterhoekse veehouders de afgelopen drie jaar al veel ervaring opgedaan met langdurige droogte en hitte en effecten daarvan op de ruwvoerproductie, diergezondheid, -productie en -welzijn. ‘Het is een belangrijk onderwerp voor de sector en het houdt veel veehouders bezig. Er zijn onzekerheden voor wat betreft de toekomst van het klimaat, maar we weten inmiddels wel dat bepaalde veranderingen in het klimaat verder door zullen zetten: de gemiddelde temperatuur stijgt en we krijgen in toenemende mate te maken met veranderingen in neerslagpatronen en weersextremen. In dit project gaan we onderzoeken hoe veehouders naar een klimaatbestendige bedrijfsvoering toe kunnen werken, rekening houdend met zowel technische als milieukundige prestaties. Wat zijn verwachte veranderingen in het klimaat, hoe speel je daar als veehouder goed op in en welke adaptatie-maatregelen zijn kansrijk voor jouw specifieke bedrijfssituatie?’
Online enquête voor VKA-deelnemers
VKA-deelnemers krijgen in het najaar van 2021 een online enquête toegestuurd om in beeld te krijgen wat de huidige situatie is op het gebied van klimaatbestendigheid. De Vries hoopt op een goede respons. ‘Met veel data en informatie kunnen we goed in kaart brengen wat de situatie is op de bedrijven, hoe melkveehouders nu al reageren en anticiperen op veranderingen in het klimaat en krijgen we inzichtelijk wat belangrijke factoren zijn die invloed hebben op de klimaatbestendigheid van bedrijven.’
Ook wordt een Kennisgroep Klimaatadaptatie opgezet waarin vijf melkveehouders en Agro-innovatiecentrum De Marke drie jaar lang gevolgd worden. Op deze bedrijven worden de effecten van klimaatscenario’s in kaart gebracht en worden adaptatiemaatregelen doorgerekend. Het doorrekenen van een bedrijfsstrategie per bedrijf is ook onderdeel van deze kennisgroep.
Testen adaptatie-maatregelen
Het testen van adaptatie-maatregelen vindt plaats op De Marke in Hengelo (GLD). Nieuw is het onderzoek naar diepe infiltratiedrains in combinatie met druppelirrigatie, welke worden aangelegd in augustus 2021. Vitens is hier nauw bij betrokken. De infiltratiedrains komen op zo’n 8 meter diepte te liggen en houden in periodes met neerslagoverschot het water vast door het in de bodem te infiltreren. Voordeel is dat de aanleg van sloten niet nodig is. In tijden van neerslagtekort wordt het water onttrokken en met druppelirrigatie worden de gewassen van water voorzien. De Vries: ‘Deze combinatie tussen diepe infiltratiedrains en druppelirrigatie is nog niet eerder uitgevoerd. De infiltratiedrains kunnen worden aangelegd zonder extra sloten en opoffering van landbouwgrond. Dit komt niet alleen ten bate van drinkwaterwinning maar ook kan de infrastructuur worden benut om water aan te voeren naar de gewassen tijdens droogte. Hierdoor ontstaat potentieel een win-win situatie.’
Op het perceel met de proef met infiltratiedrains en druppelirrigatie worden effecten op vochtvoorziening en groeireductie in 6 typen voedergewassen onderzocht, waaronder meer droogteresistente soorten en mengsels.
De proef met klei op zandgrond in gras- en maisland op De Marke krijgt een vervolg. De Vries: ‘De verwachting is dat de gunstige effecten van deze maatregel op bodemstructuur, vochtbergend vermogen en bewortelbare zone verbeteren als de klei verder vermengt met het zand.. We monitoren daarom effecten in jaar 1 en in jaar 4 van het project.’Het project gaat zich ook richten op een brede inventarisatie van de beschikbare adaptatie-maatregelen in de Achterhoek. Deze zoektocht gaat volgens De Vries verder dan teeltmaatregelen. ‘We kijken daarbij ook naar de hydrologische kant en naar mogelijkheden in het aanpassen van de bedrijfsvoering.’
Interactieve deelname
Gedurende het project brengen de partners hun kennis en expertise in. Ook vindt interactie plaats met vergelijkbare initiatieven en projecten. Een webinar, lezingen, workshops en praktijkdemonstraties staan ook op de agenda de komende vier jaar. De Vries hoopt op een interactieve deelname van Achterhoekse veehouders. ‘Er zit veel energie in dit project. Voor melkveehouders is het niet de vraag waarom dit project van belang is, maar wat we gaan doen. Ik heb er vertrouwen in dat we de komende vier jaar mooie stappen gaan zetten en samen met de boeren en partners de klimaatbestendigheid op Achterhoekse melkveebedrijven kunnen bevorderen.’
Wilt u meer weten over dit nieuwe project of bent u geïnteresseerd in de Kennisgroep? Neemt u dan contact op met achterhoek@vruchtbarekringloop.nl
