VK-Oost als lerend netwerk
De drie ambities van VK-Oost als lerend netwerk zijn:
VK-Oost biedt haar leden een professioneel leerprogramma aan. Dit leerprogramma bestaat voor ieder lid uit jaarlijks zes bijeenkomsten:
• Twee inspiratiebijeenkomsten
• Twee studiegroepbijeenkomsten
• Twee themabijeenkomsten
De leden, melkveehouders, akkerbouwers, grond gebruikende agrariërs en loonwerkers, zijn verdeeld over ruim 30 studiegroepen. Studenten van het Zone.college sluiten ook dit jaar aan tijdens bijeenkomsten van VK-Oost.
Leren met onze partners
Naast leden heeft VK-Oost ook partners die aangesloten zijn. Samen met de partners werken we aan onze gezamenlijke doelen en ambities. Gouden partners van de vereniging zijn ForFarmers, FrieslandCampina, Waterschap Rijn en IJssel, Rabobank, Eurofins, Provincie Gelderland, Achterhoek Ambassadeurs en LTO Noord. Zilveren partners zijn Groeikracht, Countus, Agrifirm, Dumea Agro en AgruniekRijnvallei.
Data-analyse
Onderscheidend is dat VK-Oost aan de hand van data uit KringloopWijzers van VK-Oost-leden groepsoverzichten met bedrijfseigen cijfers maakt, deze analyseert en bespreekt in studiegroepen tijdens bijeenkomsten. Samen met de kennis vanuit de aangesloten experts, VK-Oost-leden en -partners geeft VK-Oost met deze data-analyses invulling aan bovenstaande ambities.
1. Leren in bijeenkomsten
Jaarthema:
‘Rendement in een nieuwe realiteit’
Op elk bedrijf speelt de vraag: hoe houd ik rendement op mijn bedrijf? Hoe doe je dat, nu en in de toekomst? En hoe doe je dat, als de omstandigheden steeds veranderen? Als de derogatie wordt afgebouwd? Als je te maken hebt met grotere extremen in neerslag en temperatuur? Als er meer beloning komt op CO2? Als de vergoedingen voor natuurbeheer veranderen? Of als energieprijzen plots wisselen?
Het zijn dezelfde vragen die leven op elk bedrijf, maar de antwoorden zullen per bedrijf verschillen. Als centraal jaarthema heeft VK-Oost daarom gekozen voor ‘Rendement in een nieuwe realiteit.’
In iedere bijeenkomst besteden we aandacht aan hoe de omstandigheden rond het bedrijf veranderen. Wat is die nieuwe realiteit waarin je onderneemt? Tijdens iedere bijeenkomst is ook aandacht voor wat dit betekent voor het rendement op je bedrijf.
Waar komt je rendement onder druk? Wat kun je daar aan doen? Biedt het nieuwe kansen of mogelijkheden? En welke van die kansen of oplossingen passen bij jou?
Net als andere jaren is het studiegroep-programma 2024-2025 van VK-Oost opgebouwd uit inspiratiebijeenkomsten, verdiepingsbijeenkomsten, een bijeenkomst rond het jaarthema en keuzebijeenkomsten op de thema’s ondernemerschap, rendement en verbinding.
Het studiegroep-programma 2024-2025
- Ook dit jaar trappen we in september af met ‘Loeren bij de boeren.’ Tien bedrijven openen hun deuren en laten collega’s en andere geïnteresseerden zien hoe zij hun bedrijf voeren en welke keuzes ze daarbij maken.
Studiegroepen bezoeken die dag twee bedrijven en gaan met de gastondernemer in gesprek. Wat neem je mee van zo’n bezoek wat je zelf kunt gaan doen? Afkijken mag! - In oktober volgen studiegroepbijeenkomsten waar de ervaringen uit het KLIMEA-project worden gedeeld. Hoe robuust is jouw bedrijf tegen klimaatverandering? Waar ben je misschien kwetsbaar? En welke mogelijkheden zijn er om die kwetsbaarheid te verlagen. Met de praktische ervaringen uit Klimea laten zien hoe je je bedrijf meer klimaatbestendig kunt maken.
- In november verdiepen de studiegroepen zich in de manier waarop je omgaat met de veranderingen in de mestwetgeving. Hoe raakt dit jouw bedrijf? Wat betekent dit voor mestopslag, mestplanning, en moment en wijze van mestafvoer? Welke keuzes en investeringen helpen bij het zo laag mogelijk houden van je afzetkosten en zo goed mogelijk benutten van je eigen mest?
- In januari staan de keuzebijeenkomsten rendement, ondernemerschap en verbinding weer op het programma. In deze bijeenkomsten worden de studiegroepen gemengd. Ieder lid kiest het thema waarop hij of zij zich dit keer wil verdiepen. De precieze invulling van deze keuzebijeenkomsten zal in november rond zijn.
- In februari volgt zoals elk jaar een Inspiratiebijeenkomst waar alle leden en partners samen komen. Met boeiende sprekers en actuele onderwerpen zorgen we voor een mooi programma en natuurlijk is daarnaast ook tijd om elkaar te ontmoeten en een drankje te doen.
- Het leerprogramma wordt zoals elk jaar in maart in de eigen studiegroep afgesloten met de vergelijking van de nieuwste KringloopWijzer-cijfers. Op basis van de nieuwe speciaal ontwikkelde overzichten gaan leden met elkaar de diepte in. Waar heb je stappen gezet, hoe heb je dat gedaan en waar kun je nog leren van elkaar?
Evalueren leeractiviteiten
VK-Oost hecht eraan om het leren door en met haar leden tijdens bijeenkomsten voortdurend te verbeteren en te vernieuwen. Evalueren vinden we belangrijk. Dat doen we op de volgende manieren:
- Korte evaluatie na iedere bijeenkomst.
- Focusgroep met leden: twee focusgroepen bestaande uit één afgevaardigde per VK-Oost-studiegroep waarmee we het leerprogramma ieder jaar kwalitatief evalueren en bespreken wat er anders en beter kan.
- Leden-peiling: leden peilen over onderwerpen in het leerprogramma. Dit kan zelfstandig of aansluitend aan een leeractiviteit (één keer per jaar).
- Evaluatie en reflectiesessie met studiegroepbegeleiders: evalueren en bespreken van hun leerervaringen bij het werken met het leerprogramma en de studiegroepen (minimaal één keer per jaar).
2. Kennis ontwikkelen in projecten en kennisgroepen
Hieronder staat een overzicht van de huidige kennisgroepen en projecten die door of samen met VK-Oost worden georganiseerd.
Nieuwe kennis uit deze kennisgroepen en projecten wordt door deskundigen en of deelnemende boerenleden ingebracht tijdens de studiegroep-, themagroep of inspiratie-bijeenkomsten voor leden. Op deze manier staan nieuwe kennis voor uitwisseling, ontwikkeling en het samen leren centraal.
1.
BES-pilot
Twintig VK-Oost-leden doen mee aan de Bedrijfs Eigen Stikstofnorm (BES)-pilot van het ministerie van LNV. DE BES gaat niet uit van een generiek bemestingsniveau, maar van bedrijfseigen bemestingsnormen. De BES-pilot eindigt na 2023.
2.
Samenwerken aan natuurinclusieve landbouw in de Achterhoek
In 2021 en 2022 maakten zeventig agrariërs in een project kennis met natuurinclusieve landbouw en zetten hierin concrete stappen in de vorm van maatregelen op het bedrijf.
In 2023 en doorlopend tot april 2024 krijgt het project Samenwerken aan natuurinclusieve landbouw in de Achterhoek een vervolg via het Platform Natuurinclusieve Landbouw Gelderland. VK-Oost-leden maken in de basis of als gevorderde kennis met de toepassing van natuurinclusieve landbouw op het eigen bedrijf of gaan met elkaar op zoek hoe ze met de eigen omgeving of regio nieuwe vormen van samenwerking of nieuw verdienen kunnen ontwikkelen.
3.
GLB-pilot – ontwerp regionaal netwerksturingsmodel (Markemodel)
Dit GLB-project gaat over het ontwikkelen van een nieuw regionaal netwerksturingsmodel voor toekomstbestendige landbouw gebaseerd op waardering en beloning, ontstaan vanuit de wens van VK-Oost-leden. Vijf VK-Oost-leden zitten in de Boerenraad en zitten daarmee echt zelf aan het roer om met het Markemodel aan de slag te gaan.
Een vervolg via fase 2 is vanaf het najaar 2022 in gang gezet. Hier wordt het sturingsmodel met 35 VK-Oost- en VALA-boerenleden uitgetest in de praktijk in twee regio’s: ’t Klooster en Winterswijk. Deelnemers gaan aan de keukentafel in gesprek over hun eigen inzet en leggen dat vast in een Bedrijfs Ontwikkelings Plan (BOP) die aansluit op de regionale doelen in het Regionale Ontwikkelingsplan (ROP).
4.
KPI K – toetsen van de prestatie indicatoren Kringlooplandbouw
BoerenVerstand, het Louis Bolk Instituut en Wageningen University & Research (WUR) werken de Kritische prestatie indicatoren (KPI’s) voor kringlooplandbouw uit. Deze indicatoren en streefwaarden zijn bedoeld om kringlooplandbouw meetbaar te maken. Eind 2021 zijn door VK-Oost, VALA Agro-innovatiecentrum De Marke deze KPI’s bestudeerd en besproken met melkveehouders. In 2023 worden deze ook in de Achterhoekse praktijk getest waarbij tevens wordt vergeleken en samen wordt opgetrokken met het project Markemodel.
5.
Kennisgroep Melk en Klimaat
Tien VK-Oost-leden werken sinds een aantal jaren samen met FrieslandCampina en experts aan maatregelen om broeikasemissies op hun bedrijf te reduceren. Jaarlijks wordt een nieuw werkplan gemaakt met ook een nieuw bedrijfsplan voor elke deelnemer.
6.
KLIMEA Klimaatadaptatie Melkveehouderij in de Achterhoek
Op weg naar een klimaatbestendige melkveehouderij in de Achterhoek
Van dit vierjarige project met onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) dat startte in 2021, is VK-Oost penvoerder en één van de partners die deelneemt en bijdraagt. Het project heeft als doel het ontwikkelen, delen en demonstreren van kennis en innovaties die nodig zijn voor het klimaatbestendig maken van melkveebedrijven in de Achterhoek. Zes VK-Oost-leden hebben een actieve bijdrage in dit project. Nieuwe kennis wordt aangeboden aan VK-Oost-leden.
7.
Pilot samenwerking Akkerbouw en Veehouderij
Hoe ziet het Achterhoekse bouwplan eruit in de toekomst? Kunnen we het grondgebruik in de Achterhoek optimaler inrichten met het oog op kringlooplandbouw? Het ministerie van LNV wil verkennen op welke wijze een verbinding van akkerbouw en veehouderij op een lokale of regionale schaal kan bijdragen aan het halen van de doelen bij een overgang naar kringlooplandbouw. Hiervoor zijn zes pilots in vijf experimenteergebieden opgezet. Agro-innovatiecentrum De Marke, vereniging VK-Oost en Wageningen Livestock Research zijn samen verantwoordelijk voor de pilot in de Achterhoek. VK-Oost-leden leveren in de verkenning een actieve bijdrage in dit project.
8.
Home Made Eiwit
Het aandeel van Eiwit van Eigen land is een duurzaamheidsindicator voor de melkveehouderij. Wageningen Livestock Research werkt hier in Oost-Nederland aan met het project Home Made Eiwit. Eén VK-Oost-lid doet hier aan mee en nieuwe kennis en ervaringen van het lid (of van anderen) wordt periodiek gedeeld binnen VK-Oost.
9.
Kennisgroep Waterwijs Boeren
Tien VK-Oost-leden werkten in voorgaande jaren met experts en Vitens aan een monitoringssysteem om de omgevingsimpact van hun bedrijf op de waterkwaliteit te meten en de bedrijfsvoering daarop af te stemmen. De kennisgroep in 2022 afgerond en de kennis is uitgerold naar alle VK-Oost leden tijdens de themabijeenkomst ‘Bodem Bewust Bemesten.’
In 2023 heeft de kennisgroep, met hulp van de provincie en Waterschap Rijn en IJssel, de leden van de projectgroep Waterwijs Boeren opgenomen en gaat het als grotere groep verder met het werken aan waterkwaliteit.
10.
Kennisgroep Waterkwaliteit Geborgd
Tien VK-Oost-leden werkten in voorgaande jaren met experts en Vitens aan een monitoringssysteem om de omgevingsimpact van hun bedrijf op de waterkwaliteit te meten en de bedrijfsvoering daarop af te stemmen. De kennisgroep in 2022 afgerond en de kennis is uitgerold naar alle VK-Oost leden tijdens de in januari 2023 gehouden themabijeenkomst ‘Bodem Bewust Bemesten.’
Interesse?
Heb je interesse om deel te nemen aan projecten en kennisgroepen, stuur dan een mail naar info@vruchtbarekringloopoost.nl
3. Kennisdeling
Praktijkflitsen
Eens in de twee weken ontvangen onze leden en partners een Praktijkflits. In deze digitale nieuwsbrief worden kennis van experts, ervaringen van onze leden op actuele thema’s en over VK-Oost-projecten en ons leerprogramma gedeeld in de vorm van artikelen, video’s etc.
Aanmelden voor de nieuwsbrief kan via www.vruchtbarekringloopoost.nl of door te mailen naar Anne Groot Zevert via info@vruchtbarekringloopoost.nl
Flyers en brochures
Van ieder thema-bedrijf is tijdens de Inspiratiebijenkomst ‘Loeren bij de boeren’ op 15 september 2023 een bedrijfsspecifieke flyer gemaakt met daarin onder andere bedrijfsgegevens, kenmerken en motivaties met betrekking tot het thema.
Ieder jaar publiceert VK-Oost een uitgebreide analyse met betrekking tot de KringloopWijzerdata van leden. De belangrijkste conclusies, trends en thema’s delen we in artikelen in de Praktijkflits en via persberichten richting (vak)pers.
Website
VK-Oost deelt op de website www.vruchtbarekringloopoost.nl de in de nieuwsbrief verschenen artikelen, video’s, updates over projecten en andere publicaties. Met enige regelmaat wordt op deze website een overzicht geplaatst met artikelen over VK-Oost in (vak)pers en online media.
