VK-Oost als lerend netwerk
De drie ambities van VK-Oost als lerend netwerk zijn:
VK-Oost biedt haar leden een professioneel leerprogramma aan. Dit leerprogramma bestaat voor ieder lid uit jaarlijks zes bijeenkomsten:
• Twee inspiratiebijeenkomsten
• Twee studiegroepbijeenkomsten
• Twee themabijeenkomsten
De leden, melkveehouders, akkerbouwers, grond gebruikende agrariërs en loonwerkers, zijn verdeeld over ruim 30 studiegroepen. Studenten van het Zone.college sluiten ook dit jaar aan tijdens bijeenkomsten van VK-Oost.
2. Kennis ontwikkelen in projecten en kennisgroepen
Leren met onze partners
Naast leden heeft VK-Oost ook partners die aangesloten zijn. Samen met de partners werken we aan onze gezamenlijke doelen en ambities. Gouden partners van de vereniging zijn ForFarmers, FrieslandCampina, Waterschap Rijn en IJssel, Rabobank, Countus, Eurofins, Provincie Gelderland, Achterhoek Ambassadeurs en LTO Noord. Zilveren partners zijn Groeikracht, Agrifirm, Dumea Agro en AgruniekRijnvallei.
Data-analyse
Onderscheidend is dat VK-Oost aan de hand van data uit KringloopWijzers van VK-Oost-leden groepsoverzichten met bedrijfseigen cijfers maakt, deze analyseert en bespreekt in studiegroepen tijdens bijeenkomsten. Samen met de kennis vanuit de aangesloten experts, VK-Oost-leden en -partners geeft VK-Oost met deze data-analyses invulling aan bovenstaande ambities.
1. Leren in bijeenkomsten
Jaarthema: Het nieuwe bemesten
Het jaarthema waar VK-Oost het komende leerseizoen mee aan de slag gaat en dat in elke bijeenkomst in meer of mindere mate terug zal komen is ‘Het nieuwe bemesten’.
Met een afbouw van de derogatie de komende jaren, in sommige gebieden is deze zelfs al afgebouwd, is dit thema voor ieder bedrijf belangrijk. Ook voor bedrijven die al werken met 170 kg stikstof per hectare is het jaarthema interessant, want het thema stipt meerdere aspecten rondom bemesten aan. Ook bijvoorbeeld de wijze van mest toedienen en het moment van bemesten komen aan de orde.
1e Inspiratiebijeenkomst 'Loeren bij de Boeren'
(15 september 2023)
Titel: ‘Loeren bij de Boeren'
Tijdens de Inspiratiebijeenkomst met als titel ‘Loeren bij de boeren’ openen tien VK-Oost-bedrijven hun deuren voor VK-Oost-studiegroepen en andere geïnteresseerden en geven een excursie. Ieder bedrijf heeft een thema dat is afgeleid van de vier VK-Oost-thema’s: verbeteren van de ecologie, verbeteren van het rendement, vernieuwend ondernemen of verbinden met de maatschappij. Op sommige bedrijven is bovendien een expert aanwezig voor duiding en diepgang.
VK-Oost-leden en andere geïnteresseerden bezoeken met hun VK-Oost-studiegroep ’s morgens en ’s middags een bedrijf.
1e studiegroepbijeenkomst met studiegroepbegeleider
(oktober 2023)
Titel: ‘Versnellen op klimaat’
In oktober gaan de studiegroepen aan de slag met het thema ruwvoerkwaliteit in relatie tot broeikasgasuitstoot. Naast een verdieping op het thema ruwvoer kijken we ook hoe een verbetering van de kwaliteit kan leiden tot een reductie van de broeikasgasuitstoot en daarmee tot een betere beloning. Vijf bedrijven stellen deze maand hun bedrijf open voor de VK-Oost groepen en laten zien hoe zij al met dit thema aan de slag zijn gegaan, zowel in cijfers als in de praktijk.
VK-Oost leden ontvangen een overzicht waarop zichtbaar is wat een drietal maatregelen op bedrijfsniveau betekenen voor de broeikasgasuitstoot (BKG (gr CO2-eq / kg FPCM )).
Deze praktijkworkshop is een samenwerking tussen FrieslandCampina, ForFarmers en VK-Oost.
1e themabijeenkomst met studiegroepbegeleider
(november - december 2023)
Tot en met 2025 moeten we stapsgewijs terug naar 170 kg stikstof per hectare. Hoe ga jij daar mee om?
Hoe kun je de mestafvoer beperken en de benutting van dierlijke mest verbeteren? Welke gewassen kun je telen en hoe zit het met weidegang? Bieden innovaties soelaas en is het mogelijk om bewerkte mest of urine als kunstmestvervanger in te zetten? Samen gaan we op zoek naar praktische antwoorden en mogelijkheden op deze en andere vragen.
2e themabijeenkomst
(januari 2024)
Keuze uit de drie thema’s ‘Ondernemerschap, ‘Verbinding’ of ‘Rendement’. Individuele keuze is mogelijk.
Ondernemen met ….. Energie & Mineralen
VK-Oost themabijeenkomst ‘Ondernemerschap’
Betaalbare energie en goede meststoffen zijn belangrijk voor elk bedrijf. Met de afbouw van derogatie en transitie naar duurzame energie, wordt die uitdaging steeds groter. Hoe ga je daar als melkveehouder ondernemend mee om? Hoe kun je die uitdagingen, omzetten in kansen voor je bedrijf? En hoe doe je dat op een manier die past: bij jou, bij je bedrijf en bij de plek waar je zit?
In deze themabijeenkomst vertelt Christian Muilerman melkveehouder uit Oxe of Gerald Elferink melkveehouder uit Tubbergen, hoe hij is gaan ondernemen met energie en mineralen. Hij vertelt welke opties hij heeft overwogen, welke keuzes hij heeft gemaakt en welke hobbels hij daarbij heeft moeten overwinnen. Hij laat ook zien wat het hem tot nu toe heeft gebracht. Aan de hand van dit verhaal gaan we met elkaar in gesprek.
Iedereen kan ondernemen met energie en mineralen. De vraag is: welke manier past bij jou? Door met elkaar meer mogelijkheden op tafel te leggen, kan ieder kijken zijn eigen afweging maken: hoe onderneem ik met energie en mineralen? Wat past het best bij mij?
Verbinden met je omgeving – hobby of business?
VK-Oost themabijeenkomst ‘Verbinding’
Verbinding met je omgeving. Je kunt het zien als softe hobby, als noodzakelijk kwaad of als sterk ondernemerschap. Hoe je het ook ziet; verbinding met je omgeving hoort erbij! Een toekomstgericht boerenbedrijf kan niet zonder. Maar als ondernemende boer of boerin bepaal je natuurlijk zelf hoe je dat doet!
In deze themabijeenkomst kun je je verdiepen in verschillende manieren van verbinden met je omgeving: van samen praten, tot samen werken en van samen ondernemen tot samen investeren. Zoek je verbinding met burgers om ze beter te informeren? Ze tot ambassadeur te maken? Of wil je ze binden als klant? Als vrijwilliger? Als private investeerder? Of gewoon als goede buren? Elke vorm van verbinding heeft zijn eigen specifieke eisen, kansen en valkuilen.
Aan de hand van vier concrete praktijkvoorbeelden bespreken we wat elke manier van verbinding vraagt en wat het je kan opleveren. Daarbij kun je als deelnemer natuurlijk ook je eigen aanpak, ervaringen en vragen inbrengen. Met collega’s ga je op zoek welke manier van verbinden met je omgeving bij jou past en hoe je die slim nog verder kunt versterken
Rendement uit je kringloop?
VK-Oost themabijeenkomst ‘Rendement’
Leden van VK-Oost gebruiken de cijfers uit de Kringloopwijzer al jaren om meer inzicht te krijgen in hun bedrijf. Maar inzicht in je bedrijf vraagt meer dan die technische cijfers alleen. Je wil de uitkomsten van de kringloopwijzer ook op waarde kunnen zetten (lees €), om te bepalen waar ook de meeste financiële winst te halen is met je kringloopcijfers.
In de themabijeenkomst rendement koppelen we bedragen aan de KLW-overzichten van de deelnemers, en gaan daarover met elkaar in gesprek. Aan de hand van een praatplaat kijken waar op basis van de cijfers van de KLW nog het meest te verdienen valt. Is dat op gebied van de bodem, het voer, het voeren, de koe, de melk of misschien de mest? Waar liggen verdienkansen voor het eigen bedrijf? En sluit dit aan bij datgene waar jij het meeste werkplezier uit haalt? En hoe zit dat op het bedrijf van groepsgenoten?
Als groep duiken we dieper in de cijfers en diepen we een aantal van bovenstaande thema’s verder uit. Uiteindelijk met als doel om zelf te kiezen en in actie te komen. Met welk concreet voornemen ga jij straks naar huis? Hoe verbeter jij het rendement op jouw bedrijf?
2e Inspiratiebijeenkomst 'Samen sterk'
(15 februari 2024), Zaal Kerkemeijer, Borculo
‘Samen sterk’ is het thema van de Inspiratiebijeenkomst op donderdag 15 februari bij zaal Kerkemeijer in Borculo.
Tijdens deze jaarlijkse bijeenkomst delen inspirerende sprekers wat er op de sector af komt, wat dit betekent en hoe je daar samen praktisch op in kunt spelen.
- Te gast zijn onder andere de landbouwgedeputeerden van Gelderland en Overijssel: Harold Zoet en Maurits von Martels. Avondvoorzitter Stefan te Selle gaat met hen in gesprek over het boerenperspectief in beide provincies.
- Giske Warringa, projectleider en deelnemer aan het project ‘Samenwerking akkerbouw melkveehouderij Drenthe’, gaat onder andere in op ervaringen met hoe en waarom een ruimere teeltrotatie een positief effect heeft op het bodemleven en de druk van plantenziekten.
- Gerard Abbink, adviseur bij Groeikracht, vertaalt deze boodschap vervolgens naar Oost Nederland. Wat zijn kansen en belemmeringen en waar kunnen we mee aan de slag?
- Tijdens de avond verzorgt Irene van der Aart de muzikale begeleiding. Van der Aart is theatermaker, cabaretière en columnist bij de Gelderlander. Op een interactieve manier vat ze de bijeenkomst samen en brengt ze ter afsluiting -samen met de aanwezigen- een pakkend lijflied ten gehore.
2e studiegroepbijeenkomst met studiegroepbegeleider
(maart 2024)
Deze bijeenkomst wordt ingegeven door de actualiteit en bedrijfseigen cijfers uit de KringloopWijzer 2023.
Leden van VK-Oost onderzoeken gezamenlijk of de keuzes die zij op het eigen bedrijf hebben gemaakt in 2023 ook effect hebben op de eigen kringloopwijzercijfers. En waar zet je in 2024 op in?
Evalueren leeractiviteiten
VK-Oost hecht eraan om het leren door en met haar leden tijdens bijeenkomsten voortdurend te verbeteren en te vernieuwen. Evalueren vinden we belangrijk. Dat doen we op de volgende manieren:
- Korte evaluatie na iedere bijeenkomst.
- Focusgroep met leden: twee focusgroepen bestaande uit één afgevaardigde per VK-Oost-studiegroep waarmee we het leerprogramma ieder jaar kwalitatief evalueren en bespreken wat er anders en beter kan.
- Leden-peiling: leden peilen over onderwerpen in het leerprogramma. Dit kan zelfstandig of aansluitend aan een leeractiviteit (één keer per jaar).
- Evaluatie en reflectiesessie met studiegroepbegeleiders: evalueren en bespreken van hun leerervaringen bij het werken met het leerprogramma en de studiegroepen (minimaal één keer per jaar).
2. Kennis ontwikkelen in projecten en kennisgroepen
Hieronder staat een overzicht van de huidige kennisgroepen en projecten die door of samen met VK-Oost worden georganiseerd.
Nieuwe kennis uit deze kennisgroepen en projecten wordt door deskundigen en of deelnemende boerenleden ingebracht tijdens de studiegroep-, themagroep of inspiratie-bijeenkomsten voor leden. Op deze manier staan nieuwe kennis voor uitwisseling, ontwikkeling en het samen leren centraal.
1.
BES-pilot
Twintig VK-Oost-leden doen mee aan de Bedrijfs Eigen Stikstofnorm (BES)-pilot van het ministerie van LNV. DE BES gaat niet uit van een generiek bemestingsniveau, maar van bedrijfseigen bemestingsnormen. De BES-pilot eindigt na 2023.
2.
Samenwerken aan natuurinclusieve landbouw in de Achterhoek
In 2021 en 2022 maakten zeventig agrariërs in een project kennis met natuurinclusieve landbouw en zetten hierin concrete stappen in de vorm van maatregelen op het bedrijf.
In 2023 en doorlopend tot april 2024 krijgt het project Samenwerken aan natuurinclusieve landbouw in de Achterhoek een vervolg via het Platform Natuurinclusieve Landbouw Gelderland. VK-Oost-leden maken in de basis of als gevorderde kennis met de toepassing van natuurinclusieve landbouw op het eigen bedrijf of gaan met elkaar op zoek hoe ze met de eigen omgeving of regio nieuwe vormen van samenwerking of nieuw verdienen kunnen ontwikkelen.
3.
GLB-pilot – ontwerp regionaal netwerksturingsmodel (Markemodel)
Dit GLB-project gaat over het ontwikkelen van een nieuw regionaal netwerksturingsmodel voor toekomstbestendige landbouw gebaseerd op waardering en beloning, ontstaan vanuit de wens van VK-Oost-leden. Vijf VK-Oost-leden zitten in de Boerenraad en zitten daarmee echt zelf aan het roer om met het Markemodel aan de slag te gaan.
Een vervolg via fase 2 is vanaf het najaar 2022 in gang gezet. Hier wordt het sturingsmodel met 35 VK-Oost- en VALA-boerenleden uitgetest in de praktijk in twee regio’s: ’t Klooster en Winterswijk. Deelnemers gaan aan de keukentafel in gesprek over hun eigen inzet en leggen dat vast in een Bedrijfs Ontwikkelings Plan (BOP) die aansluit op de regionale doelen in het Regionale Ontwikkelingsplan (ROP).
4.
KPI K – toetsen van de prestatie indicatoren Kringlooplandbouw
BoerenVerstand, het Louis Bolk Instituut en Wageningen University & Research (WUR) werken de Kritische prestatie indicatoren (KPI’s) voor kringlooplandbouw uit. Deze indicatoren en streefwaarden zijn bedoeld om kringlooplandbouw meetbaar te maken. Eind 2021 zijn door VK-Oost, VALA Agro-innovatiecentrum De Marke deze KPI’s bestudeerd en besproken met melkveehouders. In 2023 worden deze ook in de Achterhoekse praktijk getest waarbij tevens wordt vergeleken en samen wordt opgetrokken met het project Markemodel.
5.
Kennisgroep Melk en Klimaat
Tien VK-Oost-leden werken sinds een aantal jaren samen met FrieslandCampina en experts aan maatregelen om broeikasemissies op hun bedrijf te reduceren. Jaarlijks wordt een nieuw werkplan gemaakt met ook een nieuw bedrijfsplan voor elke deelnemer.
6.
KLIMEA Klimaatadaptatie Melkveehouderij in de Achterhoek
Op weg naar een klimaatbestendige melkveehouderij in de Achterhoek
Van dit vierjarige project met onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) dat startte in 2021, is VK-Oost penvoerder en één van de partners die deelneemt en bijdraagt. Het project heeft als doel het ontwikkelen, delen en demonstreren van kennis en innovaties die nodig zijn voor het klimaatbestendig maken van melkveebedrijven in de Achterhoek. Zes VK-Oost-leden hebben een actieve bijdrage in dit project. Nieuwe kennis wordt aangeboden aan VK-Oost-leden.
7.
Pilot samenwerking Akkerbouw en Veehouderij
Hoe ziet het Achterhoekse bouwplan eruit in de toekomst? Kunnen we het grondgebruik in de Achterhoek optimaler inrichten met het oog op kringlooplandbouw? Het ministerie van LNV wil verkennen op welke wijze een verbinding van akkerbouw en veehouderij op een lokale of regionale schaal kan bijdragen aan het halen van de doelen bij een overgang naar kringlooplandbouw. Hiervoor zijn zes pilots in vijf experimenteergebieden opgezet. Agro-innovatiecentrum De Marke, vereniging VK-Oost en Wageningen Livestock Research zijn samen verantwoordelijk voor de pilot in de Achterhoek. VK-Oost-leden leveren in de verkenning een actieve bijdrage in dit project.
8.
Home Made Eiwit
Het aandeel van Eiwit van Eigen land is een duurzaamheidsindicator voor de melkveehouderij. Wageningen Livestock Research werkt hier in Oost-Nederland aan met het project Home Made Eiwit. Eén VK-Oost-lid doet hier aan mee en nieuwe kennis en ervaringen van het lid (of van anderen) wordt periodiek gedeeld binnen VK-Oost.
9.
Kennisgroep Waterwijs Boeren
Tien VK-Oost-leden werkten in voorgaande jaren met experts en Vitens aan een monitoringssysteem om de omgevingsimpact van hun bedrijf op de waterkwaliteit te meten en de bedrijfsvoering daarop af te stemmen. De kennisgroep in 2022 afgerond en de kennis is uitgerold naar alle VK-Oost leden tijdens de themabijeenkomst ‘Bodem Bewust Bemesten.’
In 2023 heeft de kennisgroep, met hulp van de provincie en Waterschap Rijn en IJssel, de leden van de projectgroep Waterwijs Boeren opgenomen en gaat het als grotere groep verder met het werken aan waterkwaliteit.
10.
Kennisgroep Waterkwaliteit Geborgd
Tien VK-Oost-leden werkten in voorgaande jaren met experts en Vitens aan een monitoringssysteem om de omgevingsimpact van hun bedrijf op de waterkwaliteit te meten en de bedrijfsvoering daarop af te stemmen. De kennisgroep in 2022 afgerond en de kennis is uitgerold naar alle VK-Oost leden tijdens de in januari 2023 gehouden themabijeenkomst ‘Bodem Bewust Bemesten.’
Interesse?
Heb je interesse om deel te nemen aan projecten en kennisgroepen, stuur dan een mail naar info@vruchtbarekringloopoost.nl
3. Kennisdeling
Praktijkflitsen
Eens in de twee weken ontvangen onze leden en partners een Praktijkflits. In deze digitale nieuwsbrief worden kennis van experts, ervaringen van onze leden op actuele thema’s en over VK-Oost-projecten en ons leerprogramma gedeeld in de vorm van artikelen, video’s etc.
Aanmelden voor de nieuwsbrief kan via www.vruchtbarekringloopoost.nl of door te mailen naar Anne Groot Zevert via info@vruchtbarekringloopoost.nl
Flyers en brochures
Van ieder thema-bedrijf is tijdens de Inspiratiebijenkomst ‘Loeren bij de boeren’ op 15 september 2023 een bedrijfsspecifieke flyer gemaakt met daarin onder andere bedrijfsgegevens, kenmerken en motivaties met betrekking tot het thema.
Ieder jaar publiceert VK-Oost een uitgebreide analyse met betrekking tot de KringloopWijzerdata van leden. De belangrijkste conclusies, trends en thema’s delen we in artikelen in de Praktijkflits en via persberichten richting (vak)pers.
Website
VK-Oost deelt op de website www.vruchtbarekringloopoost.nl de in de nieuwsbrief verschenen artikelen, video’s, updates over projecten en andere publicaties. Met enige regelmaat wordt op deze website een overzicht geplaatst met artikelen over VK-Oost in (vak)pers en online media.
