Dertien VKA-leden werken in de VKA-kennisgroep Melk en Klimaat samen met FrieslandCampina en experts aan maatregelen om broeikasemissies op hun bedrijf te reduceren. Deelnemer Jan Borgman uit Vierakker is enthousiast over de kennis die hij er opdoet. ‘Door ervaringen aan te horen van anderen, ben ik bereid iets nieuws uit te proberen en over grenzen heen te stappen.’
Borgman heeft een melkveebedrijf met 115 koeien en is vrijwel vanaf het begin aangesloten bij de kennisgroep. Hij merkt dat via overheden, marktpartijen en consumenten steeds meer eisen worden gesteld aan de milieuprestaties van de landbouw.
‘Het klimaat staat steeds meer centraal in de melkveehouderij, er wordt meer over gepraat. Ik vind het interessant om hier mee bezig te zijn en van anderen te leren. Omdat het een actueel thema is, vind ik het belangrijk om bij een groep aan te sluiten die hier proactief mee bezig is. Binnen de eigen VKA-studiegroep bespreken we dit onderwerp ook, maar in deze kennisgroep word ik gestimuleerd om nét een stap extra te zetten. En als voorloper heb je toch een voordeel als de markt er steeds meer om vraagt.’
Over grenzen stappen
De VKA-kennisgroep is in 2016 opgericht in samenwerking met Friesland Campina en Wageningen UR. Werken aan het verbeteren van de milieuprestaties past goed binnen de VKA, waarin het sluiten van kringlopen centraal staat.
Begin 2018 is in de KringloopWijzer een klimaatmodule opgenomen, die melkveehouders helpt om inzicht te krijgen in hun broeikasgasproductie.
Houd me scherp
Borgman: ‘Meerdere wegen leiden naar Rome. Door bijvoorbeeld minder jongvee te gaan houden, zelf meer krachtvoer te gaan verbouwen en de efficiëntie van de koeien te verbeteren, heb ik de uitstoot kunnen verminderen, al zat ik al niet erg hoog bij aanvang.’
Als je een efficiënte bedrijfsvoering hebt, zit je vaak al best heel goed, weet Borgman. ‘Ik begon met 1.100 kg en zit nu op 985 kg per 100 kg melk. Het is een proces en door bewustwording ga je dingen anders doen. In de kennisgroep bespreken we ook andere maatregelen die soms nog wat minder bekend zijn. Door erover te discussiëren ga je met nieuwe inzichten naar huis en kun je zelf afwegingen maken of iets bij je past of niet. Het houd me scherp. Door ervaringen aan te horen van anderen, ben ik bereid iets uit te proberen en over grenzen heen te stappen. Ook interessant is dat we op elkaars bedrijven kijken.’
De broeikasgassen die een melkveebedrijf uitstoot zijn koolstofdioxide (CO2) door gebruik van elektriciteit, diesel en aardgas, methaan (CH4) uit de vertering van het voer door de koe en uit de mest en lachgas (N2O) door de stikstofbemesting. Omdat niet alle broeikasgassen even sterk zijn wordt de uitstoot omgerekend naar CO2-equivalenten.
Toekomstgerichte maatregelen
Jeroen Hospers is duurzaamheidsexpert bij FrieslandCampina en is vanaf het begin met de groep melkveehouders opgetrokken. Hij licht toe hoe de kennisgroep werkt, kennis deelt en ook vooruit kijkt.
‘We proberen de broeikasgasuitstoot van melk zo laag als mogelijk te krijgen met een bedrijfsplan voor reductie van uitstoot. Daarin exploreren we maatregelen van nu, maar ook de maatregelen die in de nabije toekomst de praktijk mogelijk gaan halen en nu nog geen onderdeel van de monitoring in de Kringloopwijzer zijn.’
Het doel is om voor ieder bedrijf praktische oplossingen te vinden om de broeikasgasuitstoot terug te dringen. Er wordt bijvoorbeeld ingegaan op de hoeveelheid melkproductie per koe, de levensduur van koeien, efficiënt omgaan met voer en gewasproductie en verkleining van de jongveestapel.
Als voorbeelden van bovengenoemde toekomstgerichte maatregelen gericht op vermindering van de methaanuitstoot noemt Hospers het toepassen van voeradditieven, fokken op lage methaanuitstoot, rantsoenmaatregelen, teeltmaatregelen zoals grasmengsels met een lage methaanuitstoot en voorbewerking van ruwvoer.
‘Ook het omzetten van methaan in CO2 door mestvergisting of bijvoorbeeld een bodemfilter en het reduceren van methaan uit mest zijn toekomstgerichte maatregelen die we ook onderzoeken en doorrekenen voor de groep.’
Voorlopers
Volgens Hospers zijn de melkveehouders in de kennisgroep voorlopers op dit gebied. De groep loopt voor op het gemiddelde van FrieslandCampina qua broeikasgasuitstoot. ‘Ze zitten zo’n 100 tot 200 gram lager dan gemiddeld, afhankelijk van het bedrijf. In deze groep zien ze perspectief om met nog meer maatregelen de CO2-uitstoot nog verder omlaag te brengen. Het laaghangend fruit hebben ze al wel gehad, het zijn nu echt maatregelen van de toekomst waar we het veel over hebben in deze groep.’
