De BES-pilot, waaraan twintig VKA-leden meedoen, krijgt geen vervolg na 2023. Het ministerie ziet geen perspectief in een bredere uitrol van de pilot, die landelijk op vijftig bedrijven werd uitgevoerd. Dit jaar wordt gebruikt om het onderzoek en de meetgegevens van de deelnemende bedrijven vast te leggen en de eindrapportage op te maken. Voor deelnemer én VKA-bestuurslid Edwin Breimer uit Toldijk is het eindigen van de BES teleurstellend, maar ‘ik blijf me er voor inzetten dat de discussie blijft en dat de VKA data heeft die laat zien dat fosfaatevenwichtsbemesting aantoonbaar wél kan.’
Dierlijke mest in plaats van kunstmest is de kern van hoe de 20 deelnemende VKA-bedrijven in de BES-pilot de kringloop verder wilden sluiten. In de BES werd gestreefd naar fosfaatevenwichtsbemesting met dierlijke mest. De bemesting is afgestemd op het opbrengend vermogen van de grond, die is vastgesteld aan de hand van de resultaten uit de KringloopWijzer van drie jaren.
Belonen vakmanschap
Management en uitvoering waren bepalend voor de BES-normen van het volgende jaar. ‘Vakmanschap werd beloond en dat werkt motiverend en stimulerend. Dit was maatwerk en doelgestuurd. We gaan straks weer terug naar 170 kg stikstof uit dierlijke mest en meer kunstmest. Dat heeft niets te maken met kringlooplandbouw. Het is een gemiste kans dat de BES verdwijnt. Met de BES hadden we een instrument in handen om boeren te motiveren om meststoffen maximaal te benutten. Dat dat kon en resultaten opleverde, is gebleken. Belangrijke bijvangst van de BES is de verlaging van de ammoniakemissie. Water toevoegen bij de mest tijdens het aanbrengen is massaal toegepast’, aldus projectleider Jaap Gielen.
Nitraat in grondwater blijft gelijk
Met een ontheffing op de huidige bemestingsnormen wordt de BES nu voor het vierde en dus laatste jaar toegepast binnen de Achterhoek en Liemers. Na dit seizoen worden van de VKA-BES-deelnemers de resultaten gerapporteerd. Het belangrijk dat de potentie van maatwerk-evenwichtsbemesting goed wordt vastgelegd, vindt deelnemer Edwin Breimer, melkveehouder in Toldijk en VKA-bestuurslid.
Breimer heeft drie in plaats van vier jaar meegedaan met de BES, omdat er door een afvallend bedrijf na een jaar een plek vrij kwam voor een nieuwe deelnemer.
Hij is positief over de BES-voordelen voor zijn bedrijf. ‘We kunnen dit jaar op ons bedrijf toe naar 318 kg zuivere stikstof met een lagere kunstmestgift. Het stikstofleverend vermogen van de kleigrond hier is behoorlijk. We waren altijd al redelijk zuinig met kunstmest, gemiddeld zitten we op 700 kg per ha. De BES levert ons veel op, want door meer te mogen bemesten hebben we aantoonbaar meer geoogst én van goede kwaliteit. Het mes snijdt dus aan twee kanten. Het belangrijkste is dat het nitraat in het grondwater op ons bedrijf niet is toegenomen, ondanks hogere bemestingsnormen. Die data zijn en blijven belangrijk. Het is je onderhandelingsruimte.’
BES-data bewijzen dat het wél kan
De Toldijkse melkveehouder beaamt dat niet op alle BES-bedrijven de resultaten even positief uitpakten. ‘Op sommige grondsoorten kan fosfaatevenwichtsbemesting aantoonbaar wel, op zandgronden bleek het soms wat lastiger.’
Ondanks dat was zijn hoop dat de bedrijfsspecifieke BES een vervolg op de derogatie zou zijn. ‘Helaas beslist de overheid anders. Als melkveehouder blijf ik hopen op een vervolg met de BES. Ik denk graag in kansen. Na 2026 loopt naar mijn idee het mestbeleid vast omdat de derogatie dan volledig is afgebouwd. Dan moet er een oplossing komen en dan hebben we aantoonbare resultaten met de BES. Daar blijf ik me als VKA-bestuurder voor inzetten, dat die discussie gevoerd blijft worden en dat we met de BES-data kunnen bewijzen dat het wél kan.’
Klik hieronder voor links naar artikelen die verschenen over de VKA-BES-pilot.
- VKA-lid Robbert Remmelink in Vee & Gewas
- Statement VKA-bestuur over verdwijnen derogatie
- BES-pilot motiveert verantwoord mestgebruik
- Groeizaam 2021 positief voor BES 2022
- BES-resultaten 2020 veelbelovend
- Ervaringen BES-pilot-deelnemer Haijtink
- Adequaat handelen beperkt effect droogte in BES-pilot
- BES-boer Van Schriek reduceert ammoniak met rantsoenaanpassing en water bij de mest
- Meer body voor bodem met BES
- BES katalysator voor kringlooplandbouw
- BES-VKA-praktijkervaring
- De BES-systematiek in drie stappen
- BES-pilot VKA van start
