Akkerbouwer en loonwerker Theo Zweverink teelt sinds 2015 voederbieten voor plaatsgenoot en melkveehouder Bert Wissels. Beiden zien veel voordelen in hun onderlinge samenwerking. ‘De basis is dat we elkaar blindelings vertrouwen.’ Beiden maken onderdeel uit van de GLB-pilot Moderne kringlooplandbouw van VK-Oost waarbij gekeken wordt naar samenwerking tussen melkveehouders en akkerbouwers voor duurzaam gebiedsgericht bodembeheer.
De GLB-pilot en ook Pavex (Pilot Akkerbouw Veehouderij in Experimenteergebieden) lopen ten einde. Op 4 februari vindt een gezamenlijke afsluitende bijeenkomst plaats.
Afgelopen seizoen teelde Theo 2,30 ha voederbieten voor Bert. Bleven de bieten afgelopen jaar voor een deel in de grond vanwege de natte percelen, dit jaar verliep het rooien naar tevredenheid en was ook de opbrengst goed. ‘We hebben eind september het eerste deel en eind oktober de rest gerooid en we zaten op zo’n 100 ton per ha. Daar ben ik tevreden mee, al is het ook wel eens 130 ton geweest. Het ras dat ik teel heeft meer opbrengst, maar levert minder ds.’
Het streven van Bert is om zoveel mogelijk van eigen grond te halen. Mede daarom koos hij voor voederbieten. ‘Als je grasland scheurt, zit er nog veel stikstof in de bodem. Voederbieten zijn dan een uitstekend volggewas. Theo verbouwt de bieten voor mij. Hij neemt niet alleen de mest af, hij regelt eigenlijk alles, het inzaaien, de onkruidbestrijding; ik maak alleen de percelen zaaiklaar.’
Smakelijker voer
Bert is enthousiast over de voederbiet als krachtvoervervanger. ‘Ik vind de biet een goede aanvulling op het rantsoen. Ik voer ‘m tot 1 april en voer nu zo’n 12 tot 13 kilo per dag. Omdat de graskuil dit jaar veel suikers bevat, ben ik iets minder bieten bij gaan voeren,’ aldus Bert, ‘want normaal gesproken voer ik 18 kg bij. Voordeel is dat ik met een voerrobot voer en de koeien zo’n twaalf keer per dag gevoerd worden. Ik zie dat de koeien het voer smakelijker vinden door de voederbiet.’
Samen bouwplan maken
Ieder najaar gaan beiden samen aan tafel om het bouwplan in te richten. In de praktijk worden door onder meer weersomstandigheden aanpassingen nog regelmatig doorgevoerd, maar de basis wordt dan wel alvast afgesproken.
De basis voor hun samenwerking is onderling vertrouwen, vinden beiden.
Bert: ‘Ik vertrouw Theo erop dat hij ervoor zorgt dat de teelt succesvol verloopt.’
Theo: ‘Er zijn jaren waarin de ene partij meer voordelen heeft van de samenwerking dan de ander. Daar moet je beiden mee om kunnen gaan. We kennen elkaar al lang en durven open en eerlijk te zijn naar elkaar. We hopen de samenwerking nog lang voort te kunnen zetten.’
Bodemvruchtbaarheid
Voordelen van de voederbietenteelt vinden beiden dat de biet lange tijd stikstof opneemt. Ook wortelt de biet diep zodat de grond losser wordt, weet Theo. Een ander voordeel is dat de voederbiet zorgt voor een goede vruchtwisseling omdat de teelt eens per vier jaar is toegestaan. ‘Ik zie dat op de percelen de bodemvruchtbaarheid verbetert. Ik ben ervan overtuigd dat het percentage organische stof toeneemt’, aldus Theo.
Voordelen samenwerking
Beiden beamen dat de teelt van voederbieten geen gemakkelijke teelt is, maar dat het mede daarom een goede keuze kan zijn om de samenwerking op te zoeken.
Bert: ‘Een akkerbouwer of loonwerker uit de buurt heeft het materieel en de kennis in huis om de teelt te laten slagen. Dat heeft Theo ook. Hij heeft meer oog voor de teelt, die kennis heb ik minder. Hij heeft er meer feeling voor. Hij kijkt naar de onkruiddruk en gaat spuiten wanneer hij denkt dat het nodig is. Daar vertrouw ik hem volledig in.’
Afgelopen seizoen was vochtig en daardoor was twee keer spuiten in plaats van één keer nodig. Last van luizen was er dit jaar niet.
Opslag en voeren
De opslag van de bieten en het voeren vraagt de nodige aandacht. Vaak is reiniging nodig voorafgaand aan het voeren. Bert heeft een reiniger en snijder met vijzel. Het bietenras dat hij teelt, is redelijk glad en is dus niet erg zanderig na het rooien. Wassen is dus niet nodig.
Ook de opslag moet goed geregeld zijn. Bert bewaart de bieten op een hoop en dekt deze af. Als het vriest, moet hij het zeil afdekken met stro, maar in de afgelopen jaren is dat slechts één keer nodig geweest. ‘De teelt is niet goedkoop door de kans op schimmeldruk en onkruiden waarvoor je moet spuiten en dat is bewerkelijk.’
Theo benadrukt dat hier vooraf goed afgewogen moet worden. ‘Als je de opslag en het voeren niet voor elkaar hebt, begin dan niet aan voederbieten. Dat kan echt een bottleneck zijn voor veehouders.’
